โรงแรม Unzen Miyazaki Ryokan ในนางาซากิ เป็นเรียวกัง โรงแรมแบบญี่ปุ่น แต่ที่นี่นักท่องเที่ยวได้นอนเตียง อดนอนฟูกบนพื้นแบบดั้งเดิม คนเข่าไม่ดีค่อนข้างดีใจ แต่ทีว่า นอนพื้นดีกว่า ไม่ต้องกลัวกลิ้งตกเตียง
มีชุดเสื้อผ้าวางไว้ให้คนละชุด ญี่ปุ่นไม่ใช่แค่ชาตินิยม แต่ชวนคนอื่นให้นิยมวัฒนธรรมญี่ปุ่นด้วย ผ่านการมีประสบการณ์ตรงแบบง่ายๆ เช่น ชุดนอนและชุดใส่เล่นนี้เป็นต้น หัวหน้าทัวร์ชวนใส่ไปกินอาหารค่ำวันนี้ ลูกทัวร์ต่างปฏิบัติตามอย่างว่าง่าย
อาหารเย็นวันนี้กินกันจนตายไปข้างหนึ่ง ทีนับไปเรื่อยๆ จากที่วางอยู่ในถาด นอกถาด อาหารถาดเย็น อาหารโถร้อนและวัตถุดิบที่จะต้องใส่ลงหม้อ สารพัดอย่างดูมากมาย แต่ละอย่างนำเสนอสวยงาม อาหารแต่ละจานเหมือนสิ่งละอันพันละน้อย ค่อยๆ กระร่อยกระหลิบหยิบกิน รสชาติคล้ายๆ กันสำหรับล้ินกินของเผ็ดของรสจัดแบบไทย แต่ไม่เหมือนกันสำหรับคนลิ้นละเมียดแบบญี่ปุ่น
แค่ทีละไม่กี่คำ ท้องก็อิ่นแต่อาหารยังเหลือ
จานเหล่านี้นับรวมๆ แล้วได้ 23 ชิ้น นี่ขนาดว่าทีนับแบบตกๆ หล่นๆ ลืมนับฝาบ้าง ลืมนับจานรองถ้วยบ้าง และไม่ใช่ว่ามากชิ้นเท่านั้น จานของญี่ปุ่นมีมากแบบ มากสีด้วย ถ้วยเล็กถ้วยน้อย ใส่ซุป ใส่ผัก ฯลฯ รูปทรงและขนาดแตกต่างกัน นอกจากวัตถุดิบสดใหม่ ผักที่หลากหลายมื้อหนึ่งๆ มีผักนับได้เกือบหรือเกิน 10 ชนิด และเครื่องปรุงคุณภาพดีก็มีให้เห็นทั่วไป ดูเหมือนว่าศิลปะการกินของญี่ปุ่นรวมเรื่องจานชามที่นำเสนออาหารด้วย และยังคิดไปถึงเมื่อกลางวันที่มีร้านขายซีอิ๊วที่บ่มมา 170 ปี ซื้อไปแล้วต้องใช้ทีละหยด ไม่ทิ้งไม่ขว้างแบบเครื่องจิ้มของไทยที่มาเต็มถ้วยให้ใช้ตามอัธยาศัย สรุปแล้วส่วนที่ทิ้งมากกว่าส่วนที่กิน กินทิ้งๆ ขว้างๆ ชุ่ยๆ แบบนั้น กระบวนการผลิตย่อมชุ่ยๆ ตามกันไป
ทีสังเกตว่าญี่ปุ่่นไม่กินมัน แต่กินเค็ม ยังสงสัยอยู่ว่า เป็นโรคไตกันมากไหมนะ ถ้าไม่เป็น มีความลับอยู่ที่อาหารชนิดไหนหนอ
ระหว่างที่ถ้วยชามวางเสนอหน้าอยู่เต็มโต๊ะ ทีก็ถอนใจ นึกสงสารคนล้างจาน และคนเก็บจานอยู่ในใจ
เรื่องจะใช้ถ้วยจานชามแบบไหนเมื่อไหร่ คนญี่ปุ่นไม่ต้องเรียนเพราะเห็นมาแต่อ้อนแต่ออก และบ่มเพาะมาในครอบครัว แต่คนอื่นๆ ไม่คิดเรียนรู้จริงจังก็ไม่เป็นญี่ปุ่นจริง
คุณไกด์คนคล่องเล่าว่า ครอบครัวญี่ปุ่นพิถีพิถันเรื่องการใช้จานชามให้ถูกต้องเป็นอย่างมาก สีสันลวดลายของจานชามบ่งบอกฤดูกาล ชามดอกซากุระ ชามสีอ่อนหวานสดชื่นเป็นชุดใช้ในฤดูใบไม้ผลิ ชามออกสีน้ำตาลแดงแบบสีใบเมเปิล สีลูกพลับ เป็นสีของฤดูใบไม้ร่วง ลวดลายก็ออกขึงขังกว่าลายของฤดูใบไม้ผลิ อยู่บ้านญี่ปุ่นเขาไม่ใช้จานใช้ชามลวดลายสีสันผิดฤดูกาล ซึ่งทีแอบแปลในใจว่า แปลว่าบ้านญี่ปุ่นต้องมีจานชามอย่างน้อยสองชุด ไหนว่าญี่ปุ่นอยู่บ้านเล็กๆ เอาที่ตรงไหนเก็บชามชุดที่ไม่ได้ใช้กันนะ
