ปราสาทคุมาโมโตะตั้งเด่นเป็นสง่า หาไม่ยาก มาถึงด้วยรถไฟ ลงสถานี Kumamoto แล้ว ถ้าไม่อยากเดินก็นั่งรถท่องเที่ยวที่แวะจุดสำคัญๆ ของเมือง หรือรถรางก็ได้
ปราสาทแบ่งเป็นสองส่วน ส่วนที่เป็นป้อมปราการและหอรบ กับส่วนที่ฝรั่งเรียกเสียหรูว่า “วัง” คือเป็นที่พัก ที่ทำงาน รับแขกคนสำคัญๆ ของเจ้าแคว้นหรือเจ้าเมือง ส่วนที่เป็นวังของปราสาทคุมาโมโตะสร้างขึ้นใหม่ในปี ค.ศ 2008 นี่เอง หลักจากที่เสียหายไปในสงครามเมื่อปี ค.ศ. 1877 แต่สร้างเพียงขนาดครึ่งหนึ่งของวังเดิม กระนั้นก็ยังมีห้องเล็กห้องใหญ่มากมาย ที่น่าทึ่งคือเราต้องเดินผ่านประตูใหญ่หนาหนัก แล้วเดินตามทางเดินที่เหมือนอุโมงค์ พอโผล่อุโมงค์ออกมาก็เจอทางเดินเข้าปราสาท และเหนืออุโมงค์นั้นเองคือที่ตั้งของวัง เป็นอันว่าต้องมุดดินเข้ามาจึงจะเจอวังที่อยู่ด้านบน แนบเนียนจริงๆ
ส่วนแรกของพระราชวังฮอนมะรุ โกะเท็น ที่ก้าวเข้ามาพบก็คือ นิทรรศการแสดงการบูรณะวัง เขาบอกว่าพยายามใช้วัสดุเดิม วิธีสร้างแบบเดิม ห้องรับแขกโอ่อ่าเอิกเกริก เป็นมุมถ่ายภาพของนักท่องเที่ยวทุกคน ฉากสวยงามด้วยภาพ พื้นเป็นเสื่อทาทามิ ซึ่งมีขนาดความกว้างยาวเป็นมาตรฐาน คือบอกขนาดของห้องว่าเท่ากับเสื่อกี่ผืน นักท่องเที่ยวเดินเลาะไปตามระเบียง ด้านหนึี่งคือห้องรับรองอีกด้านหนึ่งคือวิวภายนอก จนมาถึงห้องติดกันที่อยู่ด้านหลัง ตรงนี้เป็นที่อยู๋ของเจ้าของปราสาท ห้องเล็กห้องน้อยหลายห้อง เปิดถึงกันด้วยฉากเลื่อน ตรงนี้ก็ว่าสวยแล้ว ห้องต่อไปถึงกับจังงัง ทั้งห้องปิดทองอร่ามเรือง ได้ทราบว่าเป็นห้องรับรองพิเศษ
วางแผนไปเที่ยวปราสาทคุมาโมโตะ อย่ามัวแต่ไปหลงดูปราสาทหลังโตจนหมดเวลา ปราสาทใหญ่โตน่าเกรงขาม แต่ภายในเรียบๆ ง่ายๆ เพราะว่าเป็นเรื่องของทหาร แต่ตรงนี้ภายในของอาคารที่เรียบๆ ง่ายๆ คือความอลังการของที่พำนัก ที่เทียบได้กับราชสำนักย่อยๆ
ขณะเดินชื่นชมสิ่งตกแต่งประณีตหรูหรา ในใจทีก็ถูกสะกิดนิดๆ ทีพยายามนึก นึก แล้วก็นึกได้ว่า แต่เด็กมาแล้ว ผู้ใหญ่เคยบอกว่า ได้อยู่โอ่อ่าภูมิฐานกว่าใคร ต้องรู้ว่าภาระหน้าที่ก็หนักและยากกว่าใครด้วย หน้าที่ของเจ้าเมืองคือดูแลพลเมืองในสังกัดให้ปลอดภัยในยามมีศึก และอยู่ดีมีสุขในยามสงบ
