สวนคิโยะสุมิ (Kiyosumi) เป็นสวนญี่ปุ่นเก่าแก่ที่ตั้งอยู่ใจกลางกรุงโตเกียว สร้างขึ้นประมาณปี 1878-85 ในสมัยเมจิ เป็นสวนญี่ปุ่นที่งดงามแห่งหนึ่ง ในความคิดของฉัน สวนคิโยะสุมินอกจากจะสวยงามน่าเดินเล่นชมสวนแล้ว ยังเหมาะมากที่จะมาเรียนรู้ว่าองค์ประกอบที่สำคัญๆ ของสวนญี่ปุ่นนั้นควรจะมีอะไรบ้าง
องค์ประกอบแรกและเป็นสิ่งที่ค่อนข้างสำคัญคือ สวนญี่ปุ่นจะต้องมีน้ำ ไม่ว่าจะเป็นแค่น้ำในอ่างหินเล็กๆ หรือสระน้ำกว้างใหญ่ ในสวนคิโยะสุมิมีทั้งสองอย่าง เมื่อเดินผ่านบูธขายตั๋วเข้าไปในสวน ฉันก็ได้พบกับอ่างหินที่มีน้ำอยู่เต็มเปี่ยมไม่มีวันพร่อง เพราะมีน้ำหยดจากท่อไม้ไผ่ลงสู่อ่างหินทีละหยด ทีละหยด ให้ความรู้สึกที่สงบ ไม่ไกลกันคือสระน้ำกว้างใหญ่ ที่มีอาณาเขตมากกว่าครึ่งของพื้นที่สวนทั้งหมด
เมื่อสวนญี่ปุ่นต้องมีน้ำ ในน้ำก็ต้องมีก้อนหิน มีสะพาน และแน่นอนต้องมีปลา ก้อนหินที่เรียงรายในสระน้ำของสวนคิโยะสุมิ ที่มีไว้สำหรับข้ามสระน้ำในบางช่วง ได้ถูกจัดวางไว้อย่างเป็นอย่างดี มีทั้งความงามและยังใช้ประโยชน์ได้ นอกจากก้อนหินใหญ่ที่วางเรียงรายแล้วก็ยังมีสะพานหินแบบธรรมชาติ และสะพานหินแบบญี่ปุ่นอยู่หลายแห่ง เด็กๆ จะชอบนั่งดูปลา หรือให้อาหารปลาบนก้อนหินและสะพาน ปลาในสระส่วนใหญ่จะเป็นปลาคาร์ฟตัวโตๆ และเชื่องมาก นอกจากปลาคาร์ฟแล้ว ฉันเห็นนกกระเรียนตัวโตๆ ยืนผึ่งแดดที่เกาะกลางน้ำ นกเป็ดน้ำหลายชนิด และเต่ามากมายหลายตัว
สวนญี่ปุ่นจะต้องมีโคมไฟหิน องค์ประกอบสำคัญของสวนญี่ปุ่นอีกสิ่งหนึ่ง ถ้าไม่มีโคมไฟหิน ก็คงจะไม่ใช่สวนญี่ปุ่น สวนคิโยะสุมิ มีโคมไฟหินสวยๆ อยู่หลายอันตั้งกระจัดกระจายอยู่ทั่วสวน ที่ฉันชอบมากเป็นพิเศษคือ โคมไฟหินอันใหญ่ที่ตั้งอยู่หน้าเรือนน้ำชา (tea house) ของสวน
เรือนน้ำชา (tea house) หรืออาคารในสวน ก็เป็นองค์ประกอบสำคัญของสวนญี่ปุ่นเช่นกัน เรือนน้ำชาจะต้องตั้งอยู่ตรงจุดที่เลือกสรรแล้วว่า สามารถชมพระจันทร์ที่สะท้อนเงาอยู่ในน้ำได้หากนั่งอยู่ในเรือนน้ำชา สวนคิโยะสุมิ มีเรือนน้ำชาที่ตั้งอยู่ริมสระน้ำรายล้อมไปด้วยพรรณาไม้นานาชนิด ช่วงที่ฉันไปเยือนสวนคิโยะสุมิ (ปลายเดือนเมษายน) ต้นวิสทีเรียข้างๆ เรือนน้ำชากำลังออกดอกสีม่วงห้อยระย้าเต็มต้น ส่งกลิ่นหอมไปทั่วบริเวณนั้น
อีกฟากหนึ่งของสวน มีแปลงโบตั๋นที่มีดอกใหญ่และสีสดใสหลากหลายสี ดอกโบตั๋นเป็นดอกไม้ที่สวยมาก ต้นอะเซลเลียมีอยู่กระจัดกระจายไปทั่วสวน และออกดอกกันดกเต็มต้นเช่นกัน นอกจากนั้นในสวนยังมีต้นไม้น้อยใหญ่ ต้นไม้ที่คงจะขาดไปไม่ได้ในสวนญี่ปุ่น ก็คงจะเป็น โมะมิจิ (momiji) ต้นเมเปิลญี่ปุ่น และต้นสนญี่ปุ่น
นอกจากเพลิดเพลินในการเดินชมสวนแล้ว ฉันยังได้เรียนรู้องค์ประกอบสำคัญของสวนญี่ปุ่น สวนคิโยะสุมิ ร่มรื่น เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจที่ดีสำหรับคนเมืองกรุงและผู้มาเยือน
