แม่น้ำใหญ่สามสายไหลผ่านทางทิศตะวันออกของโตเกียว และในที่สุดก็ไหลลงอ่าวโตเกียว ถ้าคุณใช้เฉพาะรถไฟใต้ดินในโตเกียว คุณจะไม่มีทางรู้เลยว่า โตเกียวมีสะพานจำนวนมากเชื่อมต่อไปยังพื้นที่ต่างๆ ของเมือง การขึ้นเรือโดยสารและสัมผัสโตเกียวจากแม่น้ำ เป็นวิธีที่ดีที่จะรู้ซึ้งว่าเมืองนี้มีแม่น้ำเป็นศูนย์กลางจริงๆ
อิเม ฮัมเบิร์ต
เมื่อประมาณ 150 ปีมาแล้ว ชาวสวิสคนหนึ่งได้ใช้เวลาสิบเดือนในประเทศญี่ปุ่น สังเกตการณ์โตเกียว (เอโดะ) และโยโกฮามาอย่างระมัดระวัง ชื่อของเขาคือ อิเม ฮัมเบิร์ต (Aimé Humbert) ฮัมเบิร์ตเกิดในปี 1819 ในมณฑล Neuchatel สวิตเซอร์แลนด์ ในช่วงต่อมาฮัมเบิร์ตถูกส่งมายังประเทศญี่ปุ่น ในฐานะตัวแทนของรัฐบาลสวิส เพื่อช่วยในการเจรจาต่อรองสนธิสัญญาระหว่างสวิตเซอร์แลนด์กับญี่ปุ่น ฮัมเบิร์ตมาถึงที่นางาซากิ เมื่อวันที่ 9 เมษายน 1863 และจากนั้นก็มุ่งหน้าไปยังโยโกฮามา
ในขณะที่อยู่ในญี่ปุ่น ฮัมเบิร์ตได้ทำการวิจัยและเก็บรวบรวมข้อมูล เกี่ยวกับวัฒนธรรมและความเป็นอยู่ของคนญี่ปุ่น เขาเพ่งความสนใจไปที่โยโกฮามาและโตเกียว เขาชอบแม่น้ำเป็นพิเศษ และได้ว่าจ้าง Felice Beato ในการการถ่ายภาพ และศิลปินเช่น Charles Wirgman เพื่อให้การสังเกตของเขาออกมาเป็นภาพจริง เพื่อโครงใหญ่ของเขา หนังสือชุด ‘Le Japon Illustre’ ซึ่งได้ตีพิมพ์ในปารีสในปี 1870 เป็นหนังสือชุด 2 เล่ม มีความยาว 856 หน้า 62 บท และมีภาพถ่ายหรือภาพประกอบ 476 ภาพ หนังสือชุดนี้เป็นที่นิยมมากและได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษและรัสเซียไม่นานหลังจากนั้น แม้ว่าจะเป็นฉบับพิมพ์ที่สั้นกว่า
สังเกตการณ์โตเกียวโดยเรือโดยสาร (กรุณาตรวจสอบตารางเวลาและราคา)
ฉันขอแนะนำให้คุณนั่งเรือเที่ยวบนเส้นทางแม่น้ำซุมิดะ จากอะซะกุซะ (Asakusa) ไปยังสวนฮะมะ-ริกิว (ใกล้ๆกับชิมบะชิ) ซึ่งใช้เวลาประมาณ 30 นาที ท่าเรือที่สวนฮะมะ-ริกิวนั้นอยู่ภายในสวน ดังนั้นคุณจะต้องจ่ายค่าเข้าสวน เมื่อคุณซื้อตั๋วเรือ จากความเร่งรีบและคึกคักของอะซะกุซะ มาสู่ความเงียบสงบของสวนฮะมะ-ริกิว เป็นประสบการณ์ที่ค่อนข้างสดชื่น และคุณยังจะได้ชมวิวสวยๆ ของหอคอย Tokyo Sky Tree ไปพร้อมๆกัน
ล่องเรือแม่น้ำซุมิดะเมื่อ 150 ปีก่อน
เมื่อฮัมเบิร์ตล่องเรือไปตามแม่น้ำซุมิดะ เรือส่วนใหญ่จะเป็นเรือสำราญที่มีหลังคาคลุม และคนพายเรือจะใช้ไม้พายยาวๆ (ดูในภาพ) ฮัมเบิร์ตคงจะเพลิดเพลินไปกับการล่องเรือช้าๆ และผ่อนคลาย นี่คือข้อความสั้น ๆ สองตอนที่คัดมาจาก ‘Le Japon Illustre’ (บทแปลของนักเขียนคนนี้)
“ร่างแหของคลองเชื่อมต่อกันเหมือนใยแมงมุม และเรือโดยสารเหล่านี้ได้เพิ่มชีวิตชีวาแก่เมืองนี้ หนึ่งในนั้นคือ คลองที่ไหลผ่านสะพานนิฮอนบะชิ ซึ่งเป็นคลองสายที่สำคัญที่สุด สายที่ไหลผ่าใจกลางเมือง..”
“กลุ่มคนธรรมดาสามัญจะค่อนข้างยุ่งทั้งบนและรอบๆ สะพานนิฮอนบะชิ ตามริมแม่น้ำ และบนท้องถนนในบริเวณใกล้เคียง เด็กมักจะวิ่งเล่นกันไปรอบ ๆ และไม่เคยสนใจว่าจะทำปัญหาให้กับคนอื่น ๆ”
ข้อสังเกตของฮัมเบิร์ตค่อนข้างจะมีความถูกต้องและลึกซึ้ง ถึงแม้จะมีข้อจำกัดในการไปไหนมาไหนของเขา ข้อสังเกตของเขาเข้ากันกับภาพวาดที่เรามักจะได้ยินและได้เห็นเกี่ยวกับชีวิตผู้คนในสมัยนั้น จากนิยายญี่ปุ่น ภาพถ่าย และภาพยนตร์
วิวจากบนเรือในวันนี้ค่อนข้างแตกต่างจากสิ่งที่ฮัมเบิร์ตเห็นในปี 1863 แต่เรายังสามารถเพลิดเพลินกับการชมเมืองและผู้คนจากเรือโดยสาร ทำไมคุณไม่ค้นพบสิ่งใหม่ ๆ เกี่ยวกับญี่ปุ่นที่แม่น้ำซุมิดะ?
